Τη δεκαετία του ’90 όλα έδειχναν «φουσκωμένα» σαν τα έργα του Botero (που κοσμούν την Τράπεζα) και δεν ήταν μόνον τα λόγια που φούσκωναν μυαλά και παραμόρφωναν την πραγματικότητα. Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς: Ευρωπαϊκή Ένωση, ουρές στα ΑΤΜ για τα πρώτα ευρώ, ολυμπιάδα, ισχυρή Ελλάδα, η φάση ανάπτυξης και το πανίσχυρο ιδεολογικό ρεύμα της αστικής τάξης φούντωνε τις προσδοκίες της λαϊκής οικογένειας για ένα καλύτερο αύριο. Εν μέσω θριαμβολογιών για τις επιτυχίες του λαϊκού καπιταλισμού, την αειφόρο ανάπτυξη, την κοινωνική συναίνεση, το κατά Φουκουγιάμα τέλος της ιστορίας και το τέλος της ταξικής πάλης, οι πορτοκαλί εφημερίδες έπειθαν τους αφελείς, και όχι μόνον, ότι μέσα σε μια-δυο συνεδριάσεις του ΧΑΑ βγάζεις αυτοκίνητο και σπίτι. Ήταν τότε που τα «παπαγαλάκια» κονόμαγαν, οι γειτονιές γέμιζαν ΕΛΔΕ, οι άεργοι και ηλικιωμένοι μαζεύονταν στα πατάρια τραπεζικών καταστημάτων να ζήσουν live τη συγκίνηση της συνεδρίασης του ΧΑΑ. Ήταν τότε που η άνοδος του δείκτη του ΧΑΑ γεννούσε σκιρτήματα … εθνικής ανάτασης, ο δρόμος μπροστά φαινόταν στρωμένος με ροδοπέταλα και η γέφυρα της «γαλέρας» προέβλεπε ότι ο δείκτης θα πιάσει τις 7.000 μονάδες. Κι ήταν πολλοί που πίστεψαν. Για ποιους άραγε τόσος συσσωρευμένος πλούτος σε αμοιβαία, ομόλογα, μετοχές, hedge funds κλπ; Για τους εργαζόμενους και το λαό; Όχι! Αυτοί από το λαό που πίστεψαν στο «όνειρο», τότε, χρεοκόπησαν.
Αλλά και για τους εργαζόμενους στις τράπεζες, τότε, η δουλειά ήταν «ήλιο με ήλιο», με ατομικά bonus και μετοχικά πακέτα για αμοιβή. Διότι, σε συνθήκες διευρυμένης καπιταλιστικής αναπαραγωγής κυριαρχούσαν παράλληλα τόσο η τάση μείωσης του εργατικού εισοδήματος, όσο και η αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης των εργαζομένων. Ήταν τότε που πολλοί τραπεζοϋπάλληλοι παίρναμε μετοχοδάνεια και γινόμασταν οι καλύτεροι πελάτες των αφεντικών μας, ενώ αυτοί μάζευαν αμύθητα κέρδη στα θησαυροφυλάκιά τους, εκφρασμένα σε διάφορες μορφές κεφαλαίου.
Από τότε κύλησε πολύ νερό στ’ αυλάκι και αφού οι φτωχοί χρεοκόπησαν και οι πλούσιοι έγιναν πλουσιότεροι, σήμερα οι γειτονιές γέμισαν ενεχυροδανειστήρια, ενοικιαστήρια και πωλητήρια. Οι εκμεταλλευτές άδραξαν την ευκαιρία της κρίσης για νέα μέτρα σε βάρος των γνωστών υποζυγίων για να εκβιάσουν, για να πετύχουν ακόμα πιο φτηνούς εργαζόμενους. Για τους «τυχερούς» εργαζόμενους που ακόμα την έχουν, η δουλειά είναι πάλι «ήλιο με ήλιο», οι εργοδότες έχουν τζάμπα εργαζόμενους μέσω της επιδοτούμενης απασχόλησης, μήνες κρατάει η απλήρωτη εργασία και υποσχεσιολογία, χιλιάδες οι ανασφάλιστοι, οι αυτοκτονίες είναι καθημερινό φαινόμενο, άνθρωποι πεθαίνουν από μαγκάλια, νοσοκομεία και σχολειά κλείνουν, παιδιά υποσιτίζονται και εγκαταλείπονται σε ιδρύματα. Τα καπάκια των υπονόμων δεν μπορούν να συγκρατήσουν τη μπόχα από τη σήψη και διαφθορά των «αυτοδημιούργητων» και των «επιτυχημένων» του καπιταλισμού, που έχει κατακλύσει τις ζωές μας. Ακόμα και σήμερα η γέφυρα της «γαλέρας» πιστεύει ότι αυτή η τεράστια καταστροφή ανθρώπινων ζωών έκανε το 2013 μια ... ενδιαφέρουσα χρονιά! Ο κυνισμός της αστικής τάξης σε όλο του το μεγαλείο. Με τον ίδιο κυνισμό δηλωνόταν από «αυτοδημιούργητο» στέλεχος πριν λίγο καιρό ότι ο Όμιλος δεν πληρώνει τις χιλιάδες υπερωρίες (εργάσιμες και σαββατοκύριακα) για τις πολυδιαφημιζόμενες ενοποιήσεις 6 τραπεζών, γιατί οι εργαζόμενοι πρέπει να δώσουν τον ελεύθερο χρόνο τους στην τράπεζα για … να ‘χουν δουλειά!
Τη στιγμή που η εξαθλίωση λαϊκών οικογενειών έχει πληρώσει χρυσό το δήθεν πρωτογενές πλεόνασμα, το τραπεζικό κεφάλαιο απαιτεί μεγαλύτερα πρωτογενή πλεονάσματα και φοροελαφρύνσεις για τη τάξη του, δηλαδή δουλεύετε τζάμπα, γίνετε σκλάβοι του 21ου αιώνα, γιατί μόνον έτσι οι τραπεζίτες, οι βιομήχανοι, οι εφοπλιστές θα ξαναρίξουν στην παραγωγική διαδικασία όλα αυτά που έχουν συσσωρεύσει (υπερκέρδη καπιταλιστικής ανάπτυξης και χρήμα από τα δυσβάσταχτα για το λαό μέτρα) για να αναπαραχθούν ως κεφάλαιο, απαιτώντας νέα απλήρωτη εργασία για να την μετατρέψουν σε κέρδος τους. Αυτή είναι η λογική τους και απαιτούν να την ασπαστούμε εμείς οι εργαζόμενοι. Να τους είμαστε ευγνώμονες που μας δίνουν δουλειά, εμείς που παράγουμε όλο τον πλούτο τους. Πλήρης αντιστροφή της πραγματικότητας. Σ’ αυτή τους την προσπάθεια μόνιμος αρωγός είναι οι σύλλογοι – μορφώματα εργοδοτικού – κυβερνητικού συνδικαλισμού, που δηλητηριάζουν τις εργατικές συνειδήσεις με τη λογική της ταξικής συνεργασίας.
Δεν τους είναι αυτό αρκετό όμως. Για να εξασφαλίσουν την υποταγή των μελλοντικών εργαζομένων, πρέπει να μπολιαστούν, ιδιαίτερα οι νέες γενιές «των επιχειρηματικών δεξιοτήτων», με το «όπιο» του καπιταλιστικού ονείρου. Πρόκειται γι’ αυτές τις γενιές που τους λένε ανοιχτά ότι πρέπει στην αρχή του εργασιακού τους βίου να δουλεύουν τζάμπα, να συνηθίσουν την εργασιακή περιπλάνηση και να ψευτο-καταρτίζονται μέχρι τον τάφο. Έτσι προκύπτουν επώνυμες έδρες μονοπωλιακών εταιρειών σε ΑΕΙ. Έτσι προκύπτουν επιδοτούμενα επιμορφωτικά σεμινάρια “teachers4europe” για να εμφυσήσουν οράματα της Ε.Ε. σε παιδιά δημοτικού. Μόνιμος στόχος τους είναι να μην αμφισβητηθούν οι καπιταλιστικές σχέσεις ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής. Μόνιμη αγωνία του κεφαλαιοκράτη είναι να μην αμφισβητηθεί ποτέ η εξουσία του.
Έτσι, ταιριαστά με τους καιρούς, χέρι-χέρι με την αμορφωσιά, τις ασθένειες, την έλλειψη βιβλίων, τις απολύσεις δασκάλων, καθαριστριών, σχολικών φυλάκων, τον υποσιτισμό εισβάλει και ο Όμιλος στα σχολεία, όπως εισέβαλε με θυγατρικές και στα Βαλκάνια μετά τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ, για να γαλουχήσει τις νέες γενιές στα ιδεώδη της ελεύθερης αγοράς και του κέρδους. Τι κι αν κλάδοι ολόκληροι ξεκληρίζονται, ήδη προ κρίσης (μεταξύ 1997-2002) 1.200.000 επαγγελματίες έβαλαν οριστικό λουκέτο. Τι κι αν βυθίζεται όλο και πιο κάτω ο τζίρος στο λιανεμπόριο. Τι κι αν σήμερα 400.000 μικρομεσαίοι επαγγελματίες δεν έχουν ιατροφαρμακευτική κάλυψη γιατί χρωστάνε στο ΤΕΒΕ.
Σύντομα, λοιπόν, χτυπάει το κουδούνι κι αρχίζουν τα μαθήματα, παράλληλα με την εκλεπτυσμένη προπαγάνδα των χορηγιών στην τέχνη και στον πολιτισμό και την ωμή παρέμβαση στα νεανικά μυαλά. Έτσι οι νέες γενιές των «αυτοδημιούργητων» επιφανών και εμπορευάμενων «επιτυχημένων» της καπιταλιστικής σαπουνόπερας, των μελλοντικών «success stories» της ρωμιοσύνης, θα γαλουχηθούν από τη βρεφική τους ηλικία με τα ιδεώδη της πιο στυγνής ίσως μορφής εκμετάλλευσης, όπως είναι η «τοκογλυφία» από τους κακοπληρωμένους, απογυμνωμένους από εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα τραπεζοϋπαλλήλους, junior & seniormanagers, account officers κλπ, πλην όμως μπροστάρηδες στον εθελοντισμό (καθότι οργανωσιακή υγεία, εθελοντισμός και εκμετάλλευση εκπορεύονται πακέτο από την εργοδοσία).
Απ’ την άλλη πλευρά, εμείς επιμένουμε να τους διδάσκουμε να αφομοιώσουν και να ακολουθήσουν στη ζωή τους τον ποιητικό λόγο, όπως κάποιου Μπρεχτ:
Μάθαινε και τ’ απλούστερα! Γι’ αυτούς
Που ο καιρός τους ήρθε
Ποτέ δεν είναι πολύ αργά! . . .
. . . Ξεκίνα. Πρέπει όλα να τα ξέρεις!
Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία . . .
. . .Μάθαινε, γυναίκα στη κουζίνα!
Μάθαινε εξηντάχρονε!
Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία!
Πεινασμένε άρπαξε το βιβλίο: είναι ένα όπλο
Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία. . .
. . . Μην αφεθείς να πείθεσαι
Μάθε να βλέπεις ο ίδιος
Καθόλου δεν το ξέρεις
Έλεγξε το λογαριασμό
Εσύ θα τον πληρώσεις
Ψάξε με τα δάχτυλα κάθε σημάδι
Ρώτα: πως βρέθηκε αυτό εδώ;
Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία.
και κάποιου Παλαμά:
Γύριζε (1908)
Γύριζε, μὴ σταθῇς ποτέ, ρίξε μια πέτρα μαύρη,
ὁ ψεύτης εἴδωλο εἶν᾿ ἐδῶ, τὸ προσκυνᾷ ἡ πλεμπάγια,
ἡ Ἀλήθεια τόπο νὰ σταθῇ μιὰ σπιθαμὴ δὲ θἄβρῃ.
Ἀλάργα. Μόρα τῆς ψυχῆς τῆς χώρας τὰ μουράγια.
ὁ ψεύτης εἴδωλο εἶν᾿ ἐδῶ, τὸ προσκυνᾷ ἡ πλεμπάγια,
ἡ Ἀλήθεια τόπο νὰ σταθῇ μιὰ σπιθαμὴ δὲ θἄβρῃ.
Ἀλάργα. Μόρα τῆς ψυχῆς τῆς χώρας τὰ μουράγια.
Ἀπὸ θαμποὺς ντερβίσηδες καὶ στέρφους μανταρίνους
κι ἀπὸ τοὺς χαλκοπράσινους ἡ Πολιτεία πατιέται.
Χαρὰ στοὺς χασομέρηδες! Χαρὰ στοὺς ἀρλεκίνους!
Σκλάβος ξανάσκυψε ὁ ρωμιὸς καὶ δασκαλοκρατιέται.
Δὲν ἔχεις, Ὄλυμπε, θεούς, μηδὲ λεβέντες ἡ Ὄσσα,
ραγιάδες ἔχεις, μάννα γῆ, σκυφτοὺς γιὰ τὸ χαράτσι,
κούφιοι καὶ ὀκνοὶ καταφρονοῦν τὴ θεία τραχιά σου γλώσσα,
τῶν Εὐρωπαίων περιγελᾷ καὶ τῶν ἀρχαίων παλιάτσοι.
Καὶ δημοκόποι Κλέωνες καὶ λογοκόποι Ζωίλοι,
καὶ Μαμμωνᾶδες βάρβαροι, καὶ χαῦνοι λεβαντίνοι.
λύκοι, ὦ κοπάδια, οἱ πιστικοὶ καὶ ψωριασμένοι οἱ σκύλοι
κι οἱ χαροκόποι ἀδιάντροποι καὶ πόρνη ἡ Ρωμιοσύνη!
